"Czekając na Godota" Samuel Beckett

wydanie: e-book 

Wyobraźcie sobie drzewo, pod nim kamień, kilka kroków dalej biegnie samotna droga. Ot, tyle - to cała scenografia, niezbyt imponująca jak na jeden z najgłośniejszych dramatów na świecie. Czy rzeczywiście można mu przypiąć taką etykietkę? Czy nie jest 'przegadany', 'przereklamowany'? Bynajmniej, NIE JEST! I zaraz to udowodnię.

Bohaterów też tu nie za wiele: dwaj przyjaciele-włóczędzy o przedziwnych imionach - Estragon i Vladimir oraz dwie postaci drugoplanowe - Puzzo i Lucky, jest jeszcze nieznany nawet z imienia Chłopiec. I niby nic się nie dzieje. Dwóch facetów gada sobie pod drzewem, a obok pojawiają się postacie. Żadnej skomplikowanej akcji, rozbudowanych postaci, dekoracji, opisów, tak jakby o niczym. Jednak, żeby powiedzieć i wyrazić wiele nie trzeba pisać wielostronicowych poematów czy powieści. Minimalizm, forma ascetyczna, wyciszenie...

Toczy się tu nieustany dialog między Wladimirem a Estragonem - który tworzy tu akcję, bo akcja rozumiana jako ciąg wydarzeń praktycznie nie istnieje. Panowie rozmawiają sobie o swoim podobnym losie,  jednak mają do niego inne nastawienie. Estragon jest z nim całkowicie pogodzony, zaś Vladimir pragnąłby czegoś innego i wierzy, że istnieje ktoś, kto mógłby wyrwać ich z tej beznadziejności. 

Tą osobą jest tytułowa postać - Godot. Vladimir twierdzi, że kiedyś się z nim już widzieli, że prosili go o pomoc i on wyznaczył im spotkanie właśnie przy umówionej drodze pod drzewem. Muszą więc czekać. 

ESTRAGON: Przyszliśmy tu już wczoraj.

VLADIMIR: Skąd! Coś ci się pomyliło. 

ESTRAGON: A co robiliśmy wczoraj? 

VLADIMIR: Co robiliśmy wczoraj? 

ESTRAGON: No? 

VLADIMIR: Jestem pewien, że... Siać zwątpienie to ty umiesz.
 

Śmieszność w oczekiwaniu przeradza się powoli w zwątpienie i brak nadziei. Vladimir jest typem wymądrzającego się filozofa, jest niespokojny, ciągle się wierci, jednak schludny i zadbany. Estragon zaś jest leniwy, mało mówi, ubiera się niechlujnie, ale jest dobrym obserwatorem - opiera się an intuicji. Podczas tych ich konwersacji pojawia się przedziwna para - Pozzo i Lucky. Lucky jest służącym Pozzo, jednak po ich wypowiedziach to właśnie Luckiego  można by uznać za szlachetnie urodzonego, a Pozzo - za brutalnego i prymitywnego. Po czym Pozzo i Lucky zbierają się do drogi, a dla Vladimira i Estragona rozpoczyna się kolejny dzień czekania na Godota. Czy tytułowy bohater w ogóle kiedykolwiek się pojawi? 

Bohaterowie są skazani na siebie…
ESTRAGON: Zaczekaj! Zastanawiam się czasem, czy nie byłoby lepiej, gdyby każdy z nas został sam, sam ze sobą. Nie jesteśmy stworzeni do tej samej drogi.
VLADIMIR : To wcale nie takie pewne.
ESTRAGON : Tak, nic nie jest pewne.
VLADIMIR : Jeśli uważasz, że tak byłoby lepiej, możemy się jeszcze rozstać.
ESTRAGON : Teraz już nie warto.

Bezsens, bezcelowość, absurd, gorycz, strach, samotność i nadzieja, że kiedyś coś się zmieni - czyż nie jest to uniwersalne? Dramat Becketta podobał mi się jeszcze z innego powodu, bardzo lubię takie dialogi, rozmowy o życiu. Trochę przypomina mi to filmy, a raczej scenariusze pisane przez Quentina Tarantino (sceny z "Pulp Fiction", "Cztery pokoje") lub rozmowy bohaterów z ostatniej polskiej komedii "Baby są jakieś inne". Tak jakoś mi się nasunęło.

Ponadto utwór Becketta jest przesiąknięty symboliką, tu każdy szczegół, każda wypowiedź ma znaczenie (tak jak w dobrym scenariuszu - każde ujęcie jest ważne i nie jest przypadkowe). Symbolem jest samotne drzewo, droga, kamień, Najbardziej jednak intrygująco i tajemniczo brzmi imię tytułowego bohatera. Kojarzy się ze słowem "God", czyli Bóg. Beckett jednak znał wiele języków, dodał wiec do angielskiego rdzenia francuski przyrostek zdrabniający "-ot" (polski "-uś" lub "-ek"). Co wyszło "Bożek", "Boguś"?

Ale autor w jednym z wywiadów powiedział "gdybym chciał pisać o Bogu, nazwałbym go Bogiem". 

Godot - to niewątpliwie jedna z najbardziej tajemniczych postaci w literaturze. Kimkolwiek miałby się okazać - człowiekiem, Bogiem, czy ideą warto na niego czekać i wierzyć, że nadejdzie, bo sama wiara jest schronieniem przed naszymi lękami.