„Ogród Afrodyty" Ewa Stachniak

Wydawnictwo: Znak literanova
tłumaczenie: Bożenna Stokłosa

oprawa: miękka

liczba stron: 512

-Dlaczego tylko mężczyźni mają prawo do przyjemności? W pewnym momencie zastanowia się Zofia. I dostaje odpowiedź: Tak został stworzony świat. Los kobiety, jej przeznaczenie są inne. Na naszych barkach spoczywa  ciężar podtrzymania życia. [str. 198]

Zofia to Zofia Potocka, (Glavani) "piękna Bitynka", ulubienica salonów osiemnastowiecznej Europy. Poznajemy ją u kresu życia, kiedy to złożona chorobą nowotworową wspomina swoją młodość. Jako córka handlarza bydłem nie miała zbyt wielkich perspektyw na zaistnienie w świecie. Matka natura jej jednak pomogła, gdyż Zofia wzbudzała zachwyt, gdziekolwiek się pojawiła. Piękna dziewczyna o dużych czarnych oczach szybko zrozumiała, że jedynym dla niej rozwiązaniem jest bogato wyjść za mąż. Od wczesnego dzieciństwa czuła wielką niesprawiedliwość pomiędzy losami kobiet a mężczyzn. W tak patriarchalnym świecie tylko mężczyźni mieli prawo do przyjemności i uciech, a kobiety miały te przyjemności dawać. Dlatego w momencie, gdy jako młodziutka dziewczyna trafia na utrzymanie do ambasadora Polski w Turcji, chce zawalczyć o swoje miejsce. Nie chce tylko leżeć i pachnieć, i czekać na kolejną noc. Pragnęła czegoś więcej. I znała wiele sekretów Afrodyty. Dzięki swojej inteligencji i sile przebicia, a raczej desperacji, pomału staje się ulubienicą salonów i dworów europejskich, kochanką wielu polityków. Wkrótce zostaje żoną komendanta twierdzy kamienieckiej Jana Witta. Następnie – trochę pozbawiona skrupułów, ale wykazując się wyjątkowym sprytem wychodzi ponownie za mąż za hetmana koronnego-Szczęsnego Potockiego, najbogatszego magnata ukraińskiego, tego od Targowicy, czyli zdrajcy.

Tyle z biografii Zofii, oceniać jej nie będę, bo nie taka moja rola. Poza tym z dzisiejszej perspektywy dość trudną taką ocenę wystawić i zawsze będzie ona krzywdząca. Autorka próbuje trochę zrehabilitować swoją bohaterkę, pokazując ją właśnie jako dobrą matkę, muszącą zatroszczyć się o byt swoich dzieci, jak i także, jako kobietę walczącą z nieuleczalną chorobą, pozostawioną samą, zdaną tylko na siebie. 

Przyczepię się tylko stylu autorki. Książka napisana jest w czasie teraźniejszym, nie licząc listów i opowieści ze strony Thomasa-lekarza Potockiej. Taki zabieg jest dość ryzykowny, szczególnie, gdy wielkość historii opowiada kobieta z perspektywy czasu. Dla mnie brzmiało to sztucznie i mało przekonująco. Nie mniej jednak książka warta uwagi, szczególnie dla tych, którzy lubią biografie oraz opowieści o charyzmatycznych kobietach.

Za egzemplarz recenzencki dziękuję Wydawnictwu  Znak