"Buszujący w zbożu" J.D.Salinger

Gdzieś kiedyś przeczytałam (nie pamiętam źródła), że jedną ze scen literackich, która urzeka ciepłem miłości bohaterów, jest właśnie moment, w którym główny bohater "Buszującego w zbożu" tańczy ze swoją dziesięcioletnią siostrzyczką-Phoebe w jej sypialni.
I rzeczywiście, zgodziłabym się z tym. Zanim jednak dojdzie do spotkania Holdena z rudowłosą dziewczynką, siedemnastoletni bohater odbędzie samotną podróż.

Holden Caulfield nie wzbudza od początku sympatii. Poznajemy go w chwili, kiedy zostaje wylany ze szkoły (czwartej już w swoim życiu). Taki trochę spryciarz, cwaniaczek z dobrego domu. Nie ma w szkole też zbyt wielu przyjaciół, ba, nawet kolegów. Wszystko dlatego, że przez swoją manię wyższości, uważa wszystkich za "kretynów". Wdaje się w bójkę z kolegą z internatu tylko dlatego, że ten umówił się z jego dawną znajomą. Do nauczycieli też nie czuje żadnego szacunku. Poza tym miarą wartości człowieka jest dla niego status materialny. Szydzi z kolegi, dlatego że ten posiada gorsze i tandetne walizki. Holdenowi za to nie najgorzej się powodzi, rodzice oraz babcia przysyłają mu regularnie kieszonkowe. Jedak nie jest im za to wdzięczny, nocą wymyka się z internatu w "Penecey" do pobliskiego Nowego Jorku (tam też mieszka), aby uniknąć spotkania z rodzicami, którzy jeszcze nie wiedzą o kolejnym niepowodzeniu szkolnym syna. Na dodatek kłamstwo przychodzi mu bardzo łatwo, okłamuje prawie każdego, którego spotka na swojej drodze, ot tak "dla hecy".

I tak zaczynają się trzy dni żywota Holdena w Nowym Jorku. Tu się jednak okazuje, że pewność siebie, jaką posiadał okaże się dla niego zgubna. Choć stara się przechytrzyć świat na  swój sposób, nie bardzo mu się udaje, np. kelner nie chce się nabrać na jego gadkę i nie podaje małoletniemu zamówionej whisky. I tu powoli rodzi się sympatia dla bohatera, a nawet współczucie. Holden się po prostu niezrozumiany przez rówieśników, bo w odróżnieniu od nich, widzi świat głębiej. Nie znajduje zrozumienia od dorosłych, takich jak nauczyciele w "Penecey", ponieważ utożsamia się ze światem wrażliwości dziecięcej.  Wrażliwość i dobre serce Holdena ujawnia się w momencie, gdy zaczyna wspominać zmarłego brata i nie może sobie darować wyrządzonej mu kiedyś drobnej krzywdy. Poza tym zastanawia się i ważny dla niego jest los kaczek z nowojorskiego parku w chwili, gdy nadejdzie zima, a woda zamarznie.

Wszystko to pogłębia samotność Holdena. Czyje się również upokorzony po niefortunnym spotkaniu z prostytutką. Gdy jest prawie na krawędzi życia, nie ma się gdzie podziać, skończyły mu się pieniądze, ponadto jest środek zimy, postanawia wrócić do domu, przede wszystkim, dlatego, że chce się spotkać ze swoją siostrą-Phoebe.

W latach1961-1982  powieść była najbardziej cenzurowaną książką w amerykańskich szkołach średnich i bibliotekach. Główną przyczyną kontrowersji był w dużej mierze wulgarny język bohatera. Jako inne przyczyny podaje się nawiązania do spraw związanych z seksualnością, bluźnierstwa, lekceważenie wartości rodzinnych i moralnych nakazów, zaś – według przeciwników książki – Holden przedstawiony zostaje jako figura zachęcająca do buntu, promująca wśród młodzieży picie alkoholu, palenie, posługiwanie się kłamstwem czy swobode seksualną.

Ja aż tak radykalnie nie odebrałam tej książki, chociaż może gdybym ją czytała w liceum inne byłyby moje wrażenia. Wtedy fascynowały mnie postacie o typie awanturnika, tkwiącego na marginesie życia. Dziś trochę z dystansem na to patrzę i bardziej od potępienia głównego bohatera, jestem w stanie go zrozumieć. 

Dla mnie była to powieść o samotności i niezrozumieniu przez otaczający świat. Buszujący w zbożu to ten, który bez względu na upływający czas - odbiera rzeczywistość przez pryzmat dziecięcej wrażliwości, będącej jedynym lekarstwem na zepsucie świata dorosłych, nie żaden tam buntownik, który buntuje się tylko po to, by się buntować!

A na potwierdzenie, wiersz Robert'a Burns'a, przywołuje go Holden swojej siostrze-Phoebe właśnie w scenie w jej sypialni...

  "Kiedy ktoś napotka kogoś

kto buszuje w zbożu
Kiedy kto całuje kogoś
czy ktoś płakać ma?

Kiedy kto napotka kogoś
kto buszuje w polu
Kiedy kto całuje kogoś
czy świat wiedzieć ma?"