"Ostatni krzyk. Od Katynia do Smoleńska historie dramatów i miłości” Barbara Stanisławczyk

Wydawnictwo: Rebis  

Wydanie: 2011  

Liczba stron: 392  

Format: 150 x 225  

Oprawa: twarda z obwolutą  

ISBN:978-83-7510-814-9

Katyń zawsze był przeklęty. 10 kwietnia 2010 roku historia zatoczyła krąg. Klamra polskiego losu został domknięta. Barbara Stanisławczyk pisze o dramacie i miłości dziewięciu rodzin, którzy stracili bliskich zarówno w 1940 jak i 70 lat później. 

W pierwszej części poznajemy dziewięciu bohaterów: Marię Kaczyńską, Bożenę Łojek, Katarzynę Piskorską, Gabrielę Zych, Leszka Solskiego, Bronisławę Orawiec-Loffler, Tadeusza Lutoborskiego, Annę Borkowską i wnuka Bartosza, Ewę Bąkowską  - na chwilę przed wylotem do Smoleńska. To kawałek ich życia. Ostanie przygotowanie, ostanie rozmowy, ostanie słowa, ostanie pożegnanie. Zwykła codzienność, tak jak się żegna kogoś, kto zaraz ma wrócić.  Ale oni nie wrócili. I zwykła codzienność, te ich ostanie słowa przerodziły się w dramat. Codzienność ta ma teraz inny wymiar - jest wielka. I nie da się jej zapomnieć. 

W drugiej części przenosimy się o 70 lat wcześniej. Poznajemy rodzinę każdego z naszych bohaterów: ojców, matki, rodzeństwo. Okazuje się również, że Maria Kaczyńska nie leciała do Katynia tylko jako prezydentowa, ona leciała tam na grób swoich dwóch stryjów: Witolda Mackiewicza - brata jej ojca i Jana Mackiewicza - męża siostry jej matki. Oboje zginęli w Charakowie. Każda z opisanych tu historii jest wyjątkowa, wręcz scenariuszowa. Autora, na przykład, odkryła, że rodzina Oprawców, czyli potomkowie Franciszka Oprawca, który zginął w Katyniu, ukrywała Franciszka Gajowczyka - tego samego, za którego życie oddał potem Maksymilian Maria Kolbe.

I trzecia część, najbardziej dramatyczna i wstrząsająca - 70 lat później. Barbara Stanisławczyk opisuje moment, w którym rodziny dowiadują się o katastrofie. TEN MOMENT. Co czuli, co robili, jak nie dowierzali.  

O Katyniu i Smoleńsku napisano już wiele. Było patetycznie, było wyraziście, było donośnie. Ale okazuje się, że nie trzeba wielkiego patosu, nie trzeba wielkich słów, aby mówić jeszcze więcej, lepiej, mocniej. To książka niezwykła - piękne historie miłości i dramatów rodzin, które kiedyś przeżyły już jeden dramat, a teraz musiały go przeżyć na nowo. Metafizyka zdarzeń tu dotyka i porusza. A sny i przeczucia są tak samo ważne jak fakty. 

Jeszce parę słów o wydaniu. Rebis utrzymuje wzorcowy standard, godny naśladowania przez inne wydawnictwa - twarda oprawa, piękny papier i szycie. 

I tytuł. Można go potraktować dosłownie i metaforycznie. Gdy mężowie, synowie, bracia wyruszali na wojnę, gdy zabierani byli do niewoli, gdy byli wywożeni na Syberię, gdy rodziny dowiadywały się o mordzie, ten krzyk towarzyszył żonom, matkom, siostrom, rodzinie. I ten krzyk w Smoleńsku, który domknął pętlę losów - był rzeczywiście ostatnim. 

Szczególnie dziś, w Zaduszki, pamiętajmy o tych, którzy wydali z siebie ostatni krzyk, których już z nami nie ma, zatrzymamy się na chwilę, na zadumę, na  modlitwę. I celebrujmy codzienne, zwykłe chwile. 

"Ogniska już dogasa blask, braterski splećmy krąg,
W wieczornej ciszy, w świetle gwiazd, ostatni uścisk rąk.
Kto raz przyjaźni poznał moc, nie będzie trwonił słów,
Przy innym ogniu, w inna noc do zobaczenia znów".

    

Książkę otrzymałam od Wydawnictwa Rebis za co bardzo, bardzo dziękuję.