„Miłość z kamienia. Życie z korespondentem wojennym” Grażyna Jagielska

Wydawnictwo: Znak

wydanie: styczeń 2013

oprawa: miękka ze skrzydełkami

format: : 140 x 205

liczba stron: 208

„Moje życie podzieliło się na okresy oczekiwania i powrotów, przy czym lepiej pamiętam oczekiwanie. Powroty się zlewają, zawsze wyglądały tak samo: Wojtek otwiera sobie drzwi kluczem, który ze sobą zabiera, mówi: 'No to jestem'”. [str.60]  Wojtek to Wojciech Jagielski - pisarz, publicysta i korespondent wojenny. O jego książce „Modlitwa o deszcz" pisałam tutaj. Grażyna - to jego żona, która swoją książkę zaczyna dość wstrząsająco: „Dzisiaj mijają trzy miesiące, odkąd przyjęto mnie do kliniki psychiatrycznej z objawami stresu bojowego. Tak naprawdę jest to stres mojego męża, ale on zawsze oddawał mi wszystkie moje kłopoty”. [str. 5]

Dla przeciętnego zjadacza chleba wojna to jakaś odległa sprawa, której relacje może pooglądać w telewizji. Przeraża nas owszem, ale nie czujemy jej na własnej skórze. Życie codzienne nie ma szans w porównaniu z wojną. Wojciech Jagielski jako reporter "Gazety Wyborczej" opisywał najważniejsze konflikty ostatnich dwudziestu lat. Był wszędzie tam, gdzie zapowiadało się na konflikt i czekał na wojnę. Tam było Wydarzenie, które trzeba koniecznie opisać, przekazać światu. Osiem razy Azerbejdżan, pięć razy Tadżykistan, dziewięć razy Gruzja, pięć razy Czeczenia, jedenaście razy Afganistan, pomiędzy jeszcze Uzbekistan, Turkmenia, Osetia Południowa. Razem wyszło 53 wojny.
I prawie tyle samo rozstań, i powrotów.

On wyjeżdżał, ona czekała. Z początku dni mijały powoli, zlewały się jeden z drugim, były takie same, w takim samym transie i schemacie – wyjść po zakupy, nakarmić dziecko, wyprowadzić psa. Inaczej liczyła tylko dni, podzieliła je na mniejsze okresy: do przyszłego miesiąca, do wiosny, do świąt. Powoli jednak zamykała się w tym swoim świecie czekania. Nawet już psy reagowały na czołówkę BBC, oznaczającą, że za chwilę ktoś w telewizji poda nowe informacje o losie jakiegoś oblężonego miasta. 

„Czekałam, aż ktoś do mnie zadzwoni i powie, że to już koniec. Nie chodziło mi o to, żeby to był szczęśliwy koniec, tylko jakikolwiek. Myślę, że czasem można chcieć już tylko, żeby coś się skończyło, obojętnie tak". [str.53] Ten dźwięk telefonu powodował jednak powoli obsesję. „O tym, że telefon zadzwoni, wiedziałam sekundę przed tym, jak dzwonił naprawdę. Miałam go w środku, we mnie odzywał się najpierw, dopiero później na półce w salonie. Mimo to zawsze był zaskoczeniem – rozrywał mieszkanie na kawałki, przez chwilę drążył moje tkanki, robił sobie we mnie miejsce. Siedząc z psem pod piecykiem w kuchni, skupiałam się na tym dźwięku, który mnie za chwilę rozszarpie. Prosiłam znajomych, żeby nie dzwonili, bo nie panuję nad telefonem, robi sobie we mnie korytarze”. [str.55]

To czekanie sprawiło, że Grażyna nie zauważała zmian zachodzących w otaczającym ją świecie. Poruszająca jest rozmowa z synem, który prosi, aby mama zapisał go do szkoły, bo przecież zaraz będzie wrzesień albo spotkanie z dawną przyjaciółką w supermarkecie, kiedy wydawało się jej, że niedawno się rozstały, tymczasem nie widziały się trzy lata. Mąż wracał pełen wrażeń, zachwycony, że uczestniczył czymś niezwykły i przełomowym. Opowiadał o ludzikach, których spotkał, którym pomógł i którzy jemu pomogli. Czasami te historie nie nadawały się do opisania i przekazania – były zbyt wstrząsające. Potem wszyscy ci ludzie, których spotykał podczas swoich podróży i o których potem opowiadał, zagnieżdżali się w ich mieszkaniu, byli w notatkach na biurku, przy stole, przy wspólnych rozmowach, wchodzili meble, wszędzie były ich ślady. Następnie Wojtek (bo tak o nim pisze pani Grażyna) upewniał się, że w domu wszystko w porządku, opłacał wszelkie rachunki i znowu wyjeżdżał. Grażyna dalej czekała. W końcu któregoś dania nie wytrzymała: „Jesteś jak narkoman! (…) Rzucasz to albo ćpamy razem!” [str.83]– powiedziała mu pewnego dnia i razem pojechali do Kabulu.

Dawno już nie przeczytałam tak poruszającej książki. Intymnej, ale nie ciepłej. To niebanalna opowieść o strachu i obsesji utraty kogoś bliskiego, ciągle narażonego na śmierć. To również historia o ogromnym poświęceniu i bezgranicznym oddaniu, polegającym na podporządkowaniu wszystkich swoich ambicji i pragnień pasji ukochanej osoby, o szukaniu pośród zgliszczy wojny tego udanego, wspólnego życia. Jestem pod ogromnym wrażeniem dojrzałości pisarskiej pani Grażyny, pod wrażeniem jej mądrości życiowej. To przepiękne świadectwo ceny, jaką płaci kobieta za życie z korespondentem wojenny, ale to też przepiękny obraz miłości, właśnie takiej z kamienia. Nie do ruszenia przez żaden konflikt zbrojny, przez żadną wojnę.

POLECAM GORĄCO!

Za egzemplarz recenzencki dziękuję Wydawnictwu  Znak