Przejdź do głównej zawartości

„Przysięga królowej. Historia Izabeli Kastylijskiej” Christopher W. Gortner


Wydawnictwo: Między Słowami/Znak literanova
data wydania: 28 kwietnia 2014
tłumaczenie: Dorota Malina
tytuł oryginału: Queen's Vow. A novel of Isabella of Castile
oprawa: miękka
liczba stron: 512



Przyjmujemy powierzony nam zaszczyt i przysięgamy na te święte Ewangelie, że będziemy żyć zgodnie z nakazami Kościoła, przestrzegać praw tego królestwa i troszczyć się o dobrobyt wszelkich naszych poddanych, a także, wzorem naszych wspaniałych przodków, powiększać nasze terytorium oraz bronić naszych zwyczajów, wolności i przywilejów jako prawomocnie namaszczona królowa. [str. 270] W ten sposób, z ręką na Piśmie Świętym, Izabela, złożyła przysięgę, która zapoczątkowała jej rządy, rządy wspólne z mężem Ferdynandem. Był wtedy rok 1474. Jednak zanim objęła swój urząd wiele musiała przeżyć i wiele poświęcić. 

Izabela była córką Jana II Kastylijskiego i jego drugiej żony Izabeli Portugalskiej. Jej ojciec doczekał się ze swego pierwszego małżeństwa czwórki dzieci, ale w chwili narodzin Izabeli żył tylko jeden, jej przyrodni brat, starszy o 27 lat książę Henryk, który był następcą tronu. Dwa lata po narodzinach Izabeli urodził się jej młodszy brat Alfons, który wyprzedził ją w kolejce do tronu. W Kastylii nie obowiązywało prawo salickie, więc kobiety mogły dziedziczyć tron i sprawować rządy, jeżeli nie było męskiego potomka. Izabela była trzecia w kolejce, dlatego nie spodziewała się tego, że przyjdzie jej zasiąść na tronie. Poznajemy ją jako trzyletnią dziewczynkę. Właśnie wtedy umiera jej ojciec Jan i tym samym kończy się jej pałacowe życie. Gdyż młody książę Henryk nakazuje, odesłać ją, jej brata i matkę do odległego i zubożałego pałacu w Arévalo. Wszystko dlatego, aby zbytnio nie zagrażały jego władzy. Gdy rodzi mu się córka Joanna, Henryk ściąga do siebie z powrotem Izabelę i Alfonsa po to, aby uznali jej pierwszeństwo do tronu. Na dworze jednak pojawiają się plotki. Henryk nie był znany ze sprawności w alkowie, dlatego podważać zaczęto jego ojcostwo. Poza tym rosła liczba grandów i arcybiskupów, którzy na tronie woleliby widzieć Alfonsa niż słabego Henryka, który każdy mógł manipulować. Izabela staje się świadkiem gwałtownych i wewnętrznych walk w Kastylii. W końcu wybucha wojna domowa między zwolennikami Henryka i Alfonsa. W tym czasie Izabela, jako trzynastoletnia dziewczyna, przeżywa swoje pierwsze zauroczenie. Wybrankiem jest jej daleki kuzyn, Ferdynand, następca tronu w Aragonii. Sam Ferdynand również zostaje pod urokiem Izabeli i już wtedy obiecuje jej w przyszłości małżeństwo i zjednoczenie obydwu ziem.

Kastylia i Aragonia od wieków toczyły wojny. Aragońscy władcy gorliwie strzegli niezależności swojego niewielkiego królestwa - toczyli nieustanie walki z Francją i zawsze byli podejrzliwi wobec Kastylii, choć nigdy na tyle, aby gardzić sojuszami małżeńskimi. Zawierali je w nadziei, że któregoś dnia aragoński król zasiądzie na kastylijskim tronie. Dlatego wizja małżeństwa z Ferdynandem przypadła Izabeli do gustu. Lepszy przecież mąż-rówieśnik niż jakiś podstarzały władca portugalski czy austriacki. Ferdynand zasiał nadzieję w sercu Izabeli, po czym wyruszył na wojnę. Izabela została sama i z niepokojem patrzyła na pogłębiającą się spirale nienawiści między jej braćmi. Spędzała dlatego więcej czasu w kościele, powierzając Bogu swoje rozterki oraz w bibliotece, gdzie zaczytywała się o nieznanych lądach i żeglarzach, którzy dzielnie zmagali się z przeciwnościami losu.

W wieku siedemnastu lat wypełniło się jej przeznaczenie. Niespodziewanie umiera jej brat Alfons, a w krótkim czasie i Henryk. Izabela staje się następczynią tronu, choć rośnie również liczba zwolenników, którzy chcą posadzić córkę Henryka - Joannę na tronie. Kastylia wyniszczona domowymi sporami, starciami i coraz większą zachłannością grandów nie była wtedy żadnym mocarstwem. Zachłanna szlachta sprawiała, że Izabela odziedziczyła zubożałe i rozczłonkowane królestwo z głębokimi podziałami społecznymi. Musiała postawić również wszystko na jedną kartę, aby poślubić swojego wybranka, Ferdynanda.

Panowanie Izabeli i Ferdynanda stworzyło podwaliny imperium. Doczekali się pięciorga dzieci, za rządów ich wnuka Karola V kraj niesamowicie się rozrósł, by osiągnąć szczyt swojej potęgi pod berłem ich prawnuka Filipa II. To właśnie z pomocą męża, Izabela stworzyła nowoczesne renesansowe państwo, gotowe do odegrania znaczącej roli w historii. Nadane przez nią statuty i kodeksy, uniwersytety, które pomogła ufundować, odnowione liczne klasztory oraz niezwykła przenikliwość i zaufanie do genueńskiego nawigatora - Krzysztofa Kolumba, wszystko to składa się na jej dziedzictwo. Istnieje też ciemna plama na jej reputacji - wygnanie Żydów i ustanowienie hiszpańskiej inkwizycji. Promotorka świętej inkwizycji i królowa, która położyła krwawy kres multikulturalizmowi na Półwyspie Iberyjskim - tak ją określił Rafał Ziemkiewicz w jednym z ostatnich swoich felietonów [Do Rzeczy nr 17/065] 

Sam autor nie stara się jej usprawiedliwiać ani wybielać. Choć wybiera jedną z interpretacji historyków, która sugeruje, że królowa się wahała i pod wpływem licznych nacisków (również męża) podjęła decyzję, której skutki były potem nieodwracalne, a zasięg i skala terroru wprowadzona przez Święte Oficjum znacznie przerosła oczekiwania królowej. Postać Izabeli jest z pewnością godna poznania. Ja uwielbiam takie historie o nietuzinkowych kobietach; kobietach-władczyniach; kobietach pełnych sprzeczności, którym przypadło żyć w niełatwych czasach; kobietach, które miały świadomość misji i powołania; kobietach, które przedkładały sprawy narodu nad swoje osobiste pragnienia; kobietach, które równie mocno spragnione były miłości i oddania; kobietach, które zapisały się w historii jako wizjonerki; kobietach silnych, zdecydowanych, które musiały wiele poświecić i wiele wycierpieć, aby zasłużyć sobie na miejsce w historii. Polecam gorąco, przyczepić nie mam się do czego. 


Za egzemplarz recenzencki dziękuję Wydawnictwu  Znak
 
test czcionki

Komentarze

  1. Wprost uwielbiam książki o kobietach - władczyniach. Przeczytałam wiele biografii. Prezentujesz ciekawą pozycję. Rozpoczynam poszukiwania ;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To bardziej powieść historyczna niż biografia, poza tym sama Izabela jest tu narratorką, więc jak już to rodzaj autobiografii ;)

      Usuń
  2. To już druga pozytywna opinia, jaką czytam. Na temat Izabeli Kastylijskiej wiem niewiele i choć wolę biografię niż powieść historyczną myślę, że to dobra pozycja dla zawiązania znajomości z władczynią.

    OdpowiedzUsuń
  3. To dla mnie lektura obowiązkowa - nie tylko ze względu na portret Izabeli, ale i autora, do tej pory czytałam wszystkie powieści Gortnera, nie wyobrażam sobie, by tej mogło zabraknąć w mojej biblioteczce:)

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

"Burza" William Shakespeare

Wydawnictwo: W.A.B. premiera: 07.11.2012 tytuł oryginału: The Tempest przekład: Piotr Kamiński oprawa: twarda z obwolutą " Burza " jest ostatnią w pełni samodzielną sztuką Shakespeare'a, który prawdopodobnie wtedy wyofał się z życia zawodowego w Londynie i przeniósł się do Stratfordu. Sprawiło to, że ów dramat często jest traktowany przez krytyków jako utwór pożegnalny, a nawet pewnego rodzaju artystyczny testament. Tworząc “ Burzę" przypuszczalnie  na przełomie 1610 i 1611 roku, Shakespeare miał 47 lat, jego główny bohater – Prospero prawie tyle samo – to dość istotny szczegół w kontekście interpretacji całości. Prospero łamie w finale różdżkę i topi księgi, Shakespeare odchodzi nie pozostawiając po sobie ani jednego rękopisu. Ale może nieco więcej o fabule. Jest ona bardzo prosta do streszczenia (uwaga, zdradzam prawie całość). Prospero, prawowity książę Mediolanu, pozbawiony tronu przez swego brata Antonia wspomaganego przez Alonsa

„The Crown. Oficjalny przewodnik po serialu” (Tom 2) Robert Lacey

Wydawnictwo: Wydawnictwo Kobiece data wydania: 12 listopada 2020 r. tytuł oryginału:  The Crown: The Official Companion, Volume 2: Political Scandal, Personal Struggle, and the Years that Defined Elizabeth II tłumacznie:  Edyta Świerczyńska oprawa: twarda liczba stron: 312 Robert Lacey jest autorem wielu bestsellerowych biografii, w tym Henry'ego Forda, Eileen Ford i królowej Elżbiety II, a także kilku innych popularnych dzieł historycznych. Największą jednak sławę przyniosła mu ostatnio praca historyka w dramacie „The Crown”. „The Crown” to serial historyczny o zwyczajnej kobiecie, która przyszła na świat w niezwykłych okolicznościach. Późniejsze okoliczności jednakże sprawiły, że ta niespełna 26-letnia kobieta została brytyjską królową. 21 kwietnia Elżbieta II skończy 95 lat, a 6 lutego minęło 69 lat jej panowania. „The Crown” nie jest serialem dokumentalnym ani dokumentem fabularyzowanym. Wszystkie scenariusze, kostiumy, scenografia i plenery, jak i kreacje aktorów. opierają się

"Sonety" William Shakespeare

Wydawnictwo a5 wydanie: 09/2012 przekład: Stanisław Barańczak oprawa: twarda format:  148 mm x 210 mm liczba stron: 216 "Sonety" w biografii twórczej Szekspira są epizodem bardzo tajemniczym. Od momentu ich wydania, czyli od roku 1609 budzą kontrowersje i spory krytyków. Powstała masa książek i rozpraw poświęconych owemu dziełu. I do dziś nie wiadomo wszystkiego, możemy się jedynie domyślać tudzież czynić nadinterpretacje. Zagadek i pytań jest wiele. Szekspir 154 utworów nie opatrzył datą, nie wiemy więc kiedy powstały i w jakich okolicznościach. Kolejna sprawa to dedykacja - tajemnicze Mr. W. H. poróżniło szekspirologów (gdzie Barańczak niektórych nazywa pseudo-szekspirologami), ponieważ tożsamość pana W.H. nie jest rzeczą konieczną dla zrozumienia " Sonetów ". Wśród tych wszystkich zagadek jest jednak garstka faktów niebudzących żadnych wątpliwości. Po pierwsze kompozycja cyklu. Badacze i czytelnicy są zgodni, że całość rozpada się na dwie